Van de moeilijke coronajaren naar een nieuwd Jeugddecreet
Een terugblik op 4 jaar minister van Jeugd
Als minister van Jeugd heb ik de voorbije vier jaren mogen kennismaken met duizenden enthousiaste kinderen, jongeren en gemotiveerde vrijwilligers uit het Vlaamse jeugdwerk. Ik noem ons jeugdwerk wel eens ‘het strafste van heel de wereld’, en dat is geen overdrijving. Ik maakte kennis met de enorme veerkracht die de jeugdsector toonde tijdens de moeilijke coronajaren. Het coronavirus gooide in 2020 heel het maatschappelijk leven overhoop. Ook de jeugdsector bleef niet gespaard. Het was een moeilijke oefening om de zomeractiviteiten van het jeugdwerk te laten doorgaan en tegelijkertijd ook de veiligheid en gezondheid van iedereen te garanderen. Na lange en intensieve onderhandelingen kon ik in mei trots aankondigen dat de kampzomer gered was, weliswaar met heel wat beperkende maatregelen. Uiteindelijk is alles vlot verlopen en konden kinderen en jongeren relatief zorgeloos op kamp of vakantie om te ravotten en genieten, in die moeilijke zomer van 2020.
Later hebben we van een crisis een opportuniteit gemaakt. Na corona maakte de Vlaamse regering middelen vrij voor relanceprojecten, en van bij het begin hebben we duidelijk gesteld dat die heropleving meer omhelst dan enkel het economische luik. Ook maatschappelijke relance was een belangrijk streefdoel, en forse investeringen in jeugdinfrastructuur maakten daar deel van uit. Een belangrijke les die we leerden tijdens de coronaperiode is dat jongeren nood hebben aan ruimte, fysiek en mentaal. In totaal investeerden we daarom met deze regering tussen 2019 en 2023 ongeveer 51,4 miljoen euro in jongeren, jeugdruimte en -infrastructuur, zes keer meer dan tijdens de vorige legislatuur. Dat geld ging naar grote projecten in de jeugdverblijven die eigendom zijn van de Vlaamse gemeenschap – Destelheide en Hanenbos in Beersel en de Hoge Rielen in Kasterlee – maar ook in allerhande jeugdlokalen, -gebouwen en speelterreinen overal in Vlaanderen en Brussel. Het zijn allemaal plekken waar kinderen en jongeren samenkomen en waar plaats is voor ontspanning, spel en ontmoeting. Ik hoop dat dit werk de komende jaren verdergezet kan worden.
We voerden ook een belangrijke juridische hervorming door: we hebben 4 bestaande decreten rond Vlaams, bovenlokaal en lokaal jeugdwerk en -beleid samengebracht in één allesomvattend Jeugddecreet. Zo zorgen we voor een harmonisering en betere ondersteuning van de organisaties in de jeugdsector en verminderen we hun administratieve lasten. Het is belangrijk dat jongeren in het jeugdwerk zich kunnen concentreren op datgene waar ze goed in zijn: bruisende activiteiten organiseren voor kinderen en jongeren. Het is een lang en intensief traject geweest, waarbij we met heel wat jongeren en jeugdorganisaties gesproken hebben. Ik ben blij dat we dit tot een goed einde hebben kunnen brengen.
Daarnaast is het als jeugdminister belangrijk om stil te staan bij het welzijn van kinderen en jongeren over de verschillende beleidsdomeinen heen. Dat doen we onder meer via het Jeugd- en Kinderrechtenbeleidsplan, waarin vijf prioriteiten vastgelegd werden: mentaal welzijn, ruimte voor kinderen, vrijwillig engagement, toegankelijk jeugdwerk voor iedereen, en mediawijsheid. Daar zijn heel wat concrete projecten uit voortgekomen. Voorheen werd al eens gesteld dat het JKP te veel een verzameling was van alles wat al voorzien werd binnen de beleidsdomeinen. Tijdens deze legislatuur hebben we daar belangrijke nieuwe initiatieven aan gekoppeld aan een budgettair impuls. Denk maar aan de projecten ‘Verbindingsambassadeurs in het jeugdwerk’, ‘Kies kleur tegen Pesten’ en ‘Nee is altijd oké’
Een overzicht van het jeugdbeleid tussen 2019 en 2023
Jeugd- en kinderrechtenbeleidsplan (JKP)
5 prioriteiten gekozen voor toekomstige jeugd- en kinderrechtenbeleidsplan JKP
Met het nieuwe JKP hadden we een duidelijke ambitie: een antwoord bieden op de vele uitdagingen waar kinderen en jongeren mee worden geconfronteerd. Het is de eerste keer dat de Vlaamse Regering zo’n duidelijke focus kiest voor het JKP. De vijf prioriteiten: welbevinden en positieve identiteitsontwikkeling, gezonde en leefbare buurten, engagement in de samenleving door vrijwillige inzet, vrijetijdsbesteding voor allen en mediawijsheid. Het Vlaams jeugd- en kinderrechtenbeleidsplan JKP werd op 25 september 2020 goedgekeurd.
Extra middelen voor WAT WAT, Awel, Tele-Onthaal, 1712 en 1813
Een investering van 460.000 euro voor het jeugdinformatieplatform WAT WAT en de telefonische en online hulplijnen Awel, Tele-Onthaal, 1712 en de Zelfmoordlijn, om hun werking uit te breiden en de capaciteit van de hulpverleners en vrijwilligers op te trekken.
Kinderrechten tot bij de kinderen brengen met een scholentour
Ik ging op bezoek bij 5 scholen in heel Vlaanderen en Brussel met één groot doel: de kinderrechten tot bij de kinderen brengen. Elke klas ging creatief aan de slag met één kinderrecht.
Projectoproep Over Drempels: vrije tijd in de jeugdhulp
Deze projectoproep had als doel om de drempels voor vrije tijd voor kinderen en jongeren in de jeugdhulp verkleinen. Over Drempels zette in op vrijetijdsbeleving voor alle kinderen en jongeren. Om dit te realiseren moet er samengewerkt worden, ook buiten de muren van de jeugdhulp. In september werden 20 projecten goedgekeurd.
Het platform Allesoverpesten.be bundelt tal van initiatieven en tips om leerkrachten, jeugdwerkers, ouders en andere mensen die omgaan met kinderen en jongeren beter te wapenen in de strijd tegen pesten.
Herziening decreet Jeugdverblijven
Het decreet rond jeugdverblijven, hostels, ondersteuningsstructuren en ADJ vzw werd herzien, met als doel: een voldoende groot, divers, aangepast en betaalbaar overnachtingsaanbod te garanderen voor kinderen en jongeren in het algemeen en jeugdwerk in het bijzonder.
JKP Jongerenevent #Kzeghetu
Tijdens dit evenement konden jongeren kennismaken met het Jeugd- en Kinderrechtenbeleidsplan (JKP) van de Vlaamse Overheid. Ze kregen ook de kans om zich volledig onder te dompelen in de vele thema’s van het JKP.
Lancering ‘Awel Chat Oekraïne’
Van april 2022 tot en met juni 2023 beschikte Awel over een chatroom voor kinderen en jongeren op de vlucht uit Oekraïne.
Nee is altijd oké: campagne om kinderen te leren hun grenzen aan te geven
In enkele ludieke video’s met Ketnet-wrappers in de hoofdrol gaven we een belangrijke boodschap mee aan kinderen: nee zeggen is altijd oké.
Wat zijn vrijplaatsen voor Brusselse jongeren?
Voorstelling van een onderzoek van het Jeugdonderzoeksplatform (JOP) bij 53 jongeren uit drie diverse wijken in Brussel naar wat voor hen ‘vrijplaatsen’ zijn: plekken waar ze onbezorgd aanwezig mogen, willen en kunnen zijn.
Investeringen in jeugdinfrastructuur
30 miljoen euro investeringen in jeugdinfrastructuur
Via het plan Vlaamse Veerkracht zorgden we voor een ongeziene investering in de jeugdsector. Deze 30 miljoen euro was bestemd voor investeringen in jeugdinfrastructuur, denk aan jeugdlokalen, jeugdverblijven, jeugdhuizen en alle plaatsen waar jongeren samenkomen.
Financiële steun voor 25 jeugdinfrastructuurprojecten
25 jeugdinfrastructuurprojecten in heel Vlaanderen kregen voor in totaal bijna 4 miljoen euro ondersteuning.
In oktober volgde een tweede ronde, met nog eens 7,4 miljoen euro aan investeringen.
Tegelijkertijd kreeg de jeugdsector voor bijna 7,3 miljoen euro energiesteun.
Groen licht voor 10 nieuwe projecten voor jeugdinfrastructuur
We investeerden in totaal 1,38 miljoen euro in tien grote infrastructuurprojecten voor kinderen en jongeren. De aanvragers moesten aantonen dat hun project beantwoordt aan een van de volgende criteria: duurzaamheid, veiligheid of integrale toegankelijkheid.
Bouw van nieuw gebouw voor Chiro Schelle gaat van start
In Schelle investeerden we anderhalf miljoen euro in een ambitieus infrastructuurproject voor Chiro Schelle. Het project Tuinlei wordt een bijzonder duurzaam en bijna-energieneutraal gebouw. De Chiro-afdeling stelt de nieuwe gebouwen ook open voor andere jeugdbewegingen. De centrale ligging op de as Antwerpen-Brussel is een troef voor de bereikbaarheid voor groepen uit heel Vlaanderen.
Juridische hervormingen
Nieuw jeugddecreet geeft meer vertrouwen aan jeugdwerkers
Dit Jeugddecreet zet in op de verdere professionalisering van de jeugdsector en legt de klemtoon op vertrouwen boven verantwoording. Zo kunnen de jongeren in het jeugdwerk zich concentreren op datgene waar ze goed in zijn: bruisende activiteiten organiseren voor kinderen en jongeren.
Lancering vernieuwde sectorale investeringssubsidie
Het reglement van deze sectorale investeringssubsidies (vroeger bekend als FOCI) werd niet alleen verlengd voor 5 jaar, ook de prioriteiten werden aangepast op basis van de noden in de sector.
Ondersteuning van de jeugdsector
Extra kampmateriaal voor jeugdbewegingen
Op de Dag van de Jeugdbeweging maakte ik bekend dat de Vlaamse regering 177.000 euro zou investeren in kampmateriaal voor de jeugd. Daarenboven maakten we werk van de digitalisering van de diensten, zodat het in de toekomst makkelijker wordt om materiaal te ontlenen.
Ondersteuning van 63 Vlaamse jeugdhuizen en jeugdwerk (2019)
Met een investering van meer dan 14 miljoen euro voorzagen we Vlaamse en Brusselse jeugdhuizen van een stevige financiële impuls. De geprofessionaliseerde jeugdhuizen werden voor vier jaar erkend. Daarnaast ging er ook meer dan 5 miljoen euro naar jeugdwerk voor kinderen en jongeren met een handicap.
Tien nieuwe geprofessionaliseerde jeugdhuizen (2023)
Vier jaar na de eerste erkenningsronde voor jeugdhuizen, erkenden we in totaal 57 bovenlokale jeugdhuizen in Vlaanderen en Brussel. Daar wordt over vier jaar tijd meer dan 22 miljoen euro in geïnvesteerd.
Ondersteuning van jeugdwerkingen die actief inzetten op kinderen en jongeren met een beperking (2023)
Een investering van 1,8 miljoen euro voor 14 jeugdwerkingen met kinderen en jongeren met een handicap. De investering lag beduidend hoger dan vorige keer, om de wachtlijsten in de eerstelijnswerking weg te werken, het vrijwilligersbeleid van de verenigingen te versterken en te verduurzamen, en de verenigingen de kans te geven om hun netwerk verder uit te bouwen.
650.000 euro voor 15 experimentele jeugdprojecten (2019)
Ik keurde een extra investering goed in experimentele jeugdprojecten, projecten die vernieuwend zijn voor het jeugdwerk. Deze projecten vertrekken vanuit de leefwereld van de jongeren en zetten geven vaak blijk van een hoge mate van creativiteit.
Investering in 14 experimentele jeugdprojecten (2022)
Een nieuwe goedkeuring van vernieuwende projecten in de jeugdsector, met een beduidend hoger investeringsbedrag dan een jaar eerder.
Investering van 1,4 miljoen euro in experimenteel jeugdwerk (2024)
25 experimentele projecten in het jeugdwerk krijgen in 2024 bijkomende ondersteuning. Dat zijn er 8 meer dan vorige keer, en ook het budget voor deze vernieuwende initiatieven is sterk toegenomen.
Vereenvoudiging kadervormingstraject voor jongeren
Met deze vereenvoudiging maakten we het eenvoudiger om het attest van animator, hoofdanimator of instructeur in het jeugdwerk te behalen.
9 nieuwe jeugdverenigingen erkend
5 landelijk georganiseerde jeugdverenigingen, 3 cultuureducatieve verenigingen en 1 vereniging informatie en participatie werden erkend voor onbepaalde duur en ontvangen sinds 2021 jaarlijks een subsidie van 80.000 euro.
1,54 miljoen euro werkingssubsidies voor Vlaamse jeugdsector
74 jeugdverenigingen zagen hun dossier voor een werkingssubsidie voor 2022 goedgekeurd.
Masterplan jeugdkampen goedgekeurd: 38 concrete acties
Dit masterplan kwam er op voorzet van de jeugdsector en bevat een strategisch kader waarbinnen het beleid rond kampen, vakanties en meerdaagse verblijven voor kinderen en jongeren worden uitgewerkt. Hiermee wilden we sterker inzetten op overleg en dialoog tussen de gemeenschappen wat betreft het organiseren van jeugdkampen.
Drie miljoen euro voor jeugdverenigingen om gestegen kosten te dekken
Een eenmalige subsidie voor erkende jeugdverenigingen om financiële moeilijkheden ten gevolge van gestegen energiekosten en inflatie tegemoet te komen.
Geen enkele jeugdbeweging op de wachtlijst voor een kamptent
Voor het eerst in jaren stond er in 2023 geen enkele Vlaamse jeugdbeweging op de wachtlijst om een tent te huren voor de zomerkampen. De 958 jeugdbewegingen die een tent huren bij de Uitleendienst voor Kampeermateriaal (ULDK), konden die zomer met een gerust gemoed op kamp vertrekken.
Buitenspelen
Nieuw actieplan ‘Mee(r) naar buiten?!’ moet kinderen en jongeren meer de deur uit krijgen
Er was al de jaarlijkse Buitenspeeldag, met dit actieplan legden we de lat hoger. De doelstelling is duidelijk: elk kind en elke jongere zou minstens twee uur per dag buiten moeten vertoeven.
Ondersteuning tijdens corona
Jeugdwelzijnswerkers toegevoegd aan ministeriele besluit over essentiële beroepen
Deze erkenning gaf jeugdwelzijnswerker de nodige ruimte om hun job te kunnen doen tijdens de moeilijke coronacrisis.
Kwetsbare kinderen en jongeren extra ondersteunen en begeleiden tijdens coronacrisis
Het actieplan Generatie Veerkracht voorzag 4,5 miljoen euro om kwetsbare kinderen en jongeren extra te ondersteunen en te begeleiden tijdens de coronacrisis. Het plan omvatte zes concrete hefbomen waarvoor de regering extra middelen uittrok om deze kinderen en jongeren meer perspectief te geven tijdens corona. Kort nadien kon ik al groen licht geven aan 59 projecten die kwetsbare kinderen en jongeren een zinvolle, uitdagende en creatieve vrijetijdsbesteding konden bieden tijdens de coronacrisis
Groen licht voor jeugdkampen en jeugdactiviteiten in de zomer
Tijdens een persconferentie mocht ik het goede nieuws aankondigen: meer dan 23.000 zomerkampen en activiteiten in Vlaanderen en Brussel konden doorgaan, mits inachtname van belangrijke voorwaarden. Ook speelpleintjes, speeltuinen en jeugdhuizen kregen later groen licht om opnieuw op te starten. We lanceerden ook de website soszomerkampen.be, waarop aanbieders van kampterreinen/weides en zoekende jeugdgroepen elkaar ook in coronatijden konden vinden.
16 miljoen euro steunmaatregelen voor jeugdsector
De Vlaamse regering gaf met het noodfonds steun aan de jeugdsector. Dat geld ging naar de jeugduitleendienst en het landelijk jeugdwerk, steden en gemeenten (die daarmee onder meer lokale jeugdverenigingen en jeugdhuizen konden ondersteunen), jeugdverblijfscentra en jeugdhostels.
Een investering van 1 miljoen euro, samen met minister van Welzijn Wouter Beke, om kinderen en jongeren een zinvolle en leuke vrijetijdsbesteding te kunnen bieden tijdens de corona-zomervakantie.
15.600 gratis hygiënepakketten voor jeugdverenigingen op kamp
De pakketten bevatten onder meer handgels, mondmaskers en kuisproducten voor de jeugdorganisaties.
Zomerkampen in 2021 mogelijk in grotere bubbels
De grootte van de bubbels voor de zomerkampen werd opgetrokken van 50 naar 100 in juli en tot 200 in augustus.
5,175 miljoen euro om jeugdverblijven en hostels te steunen
Extra ondersteuning voor verblijven en hostels die het financieel bijzonder moeilijk hadden door de verlenging van de coronamaatregelen.
Extra steun voor de jeugdsector
De Vlaamse regering trok bijna 3 miljoen euro extra uit voor jeugdorganisaties die door de coronamaatregelen van het voorjaar financieel onder druk kwamen te staan.
Extra geld voor jeugbeleid aangekondigd in Septemberverklaring
De regering bereikte een akkoord over de begroting voor 2024. Onder meer de middelen voor het jeugdbeleid namen sterk toe: 6 miljoen extra, een stijging van ongeveer 10 procent. Deze middelen zullen ingezet worden voor onder meer capaciteitsverhoging en een sterkere financiering van de organisaties. Er wordt ook geïnvesteerd in de Vlaamse tentuitleendienst ULDK.
Maatschappelijke projecten
1,6 miljoen euro voor meer diversiteit in het jeugdwerk
Samen met minister Bart Somers lanceerde ik het project ‘Verbindingsambassadeurs voor het jeugdwerk'. Hiermee wilden we ervoor zorgen dat het jongerenwerk meer een spiegel wordt van de hedendaagse samenleving.
Via een projectoproep konden organisaties tot 200.000 EUR ondersteuning krijgen voor projecten die minstens met drie verenigingen samenwerken en die focussen op vrijetijdsaanbod van kinderen en jongeren. De organisaties moesten ook aantonen dat ze in het verleden al gewerkt hebben met kwetsbare kinderen en jongeren. 29 projecten kregen later groen licht via deze projectoproep.
Projecten die de relatie tussen jongeren en politie moeten verbeteren
Groen licht voor 6 concrete projecten die in alle Vlaamse provincies en Brussel aan de slag gingen rond de verhouding tussen politie en jongeren. De zes projecten moeten ook andere politiezones inspireren om rond de thematiek te werken.
Actualisering aanduiding aanspreekpunten jeugd- en kinderrechtenbeleid binnen de departementen en agentschappen van de Vlaamse overheid
Binnen de Vlaamse overheid zijn binnen verschillende departementen aanspreekpunten jeugd- en kinderrechten actief. Deze aanspreekpunten vervullen een belangrijke rol bij de voorbereiding, uitrol en opvolging van het Vlaams jeugd- en kinderrechtenbeleid.
Jeugdsector springt in de bres voor tijdelijke noodplaatsen
Samen met staatssecretaris voor Asiel en Migratie creëerden we tijdelijke opvangplaatsen voor asielzoekers op diverse locaties in het jeugdwerk. Het ging om eenvoudige basisopvang voor een beperkte groep mensen, zonder dat dit ten koste ging van de reguliere jeugdactiviteiten.