.png)
“We stoppen niet met spelen omdat we oud worden,
we worden oud omdat we stoppen met spelen”
George Bernard Shaw
Kinderen en jongeren maken gebruik van de publieke ruimte. Ze komen naar buiten om te spelen, te ravotten, te sporten, te wandelen, vrienden te ontmoeten, bij te praten. De omgeving waarin ze dat doen, speelt een belangrijke rol in hun ontwikkeling.
Kinderen spelen veel buiten als het vanzelfsprekend is dat te doen. Een buitenspeelbeleid moet erop gericht zijn om dat vanzelfsprekende zoveel mogelijk te realiseren, voor alle kinderen. Jongeren voelen zich door het buiten zijn dichter bij de samenleving betrokken, hebben meer groepsgevoel en het gevoel dat ze kunnen tonen wie ze zijn aan de brede samenleving. Een rondhangbeleid focust op positieve aspecten van rondhangen en een positieve beeldvorming van rondhangende jongeren.
Met dit actieplan Mee(r) naar buiten?! wil ik samen met de partners een positieve bijdrage leveren aan de ambitie om meer en betere speel- en ontmoetingsmogelijkheden te realiseren voor kinderen en jongeren in Vlaanderen en Brussel. Een beleid rond dit gedeeld ruimtegebruik draagt bij tot een positief en respectvol intergenerationeel samenleven.
Veel leesplezier en wie weet tot binnenkort ergens, buiten!
Benjamin Dalle
Vlaams minister van Jeugd
Een gezamenlijke ambitie om mee(r) buiten te mogen, willen en kunnen zijn
Spelen, vrijetijdsbeleving, ontspanning, recreatie, activiteiten is als recht vervat in artikel 31 van het Kinderrechtenverdrag. Dit kinderrecht omvat niet enkel georganiseerde vrijetijdsbesteding maar evenzeer de ongeorganiseerde vrijetijdsbesteding, waaronder buiten zijn om te spelen, vrienden te ontmoeten op een plein enz.
In zijn meest recente Slotbeschouwingen van 2019 adviseert het VN-Comité voor de Rechten van het Kind België om zijn inspanningen op te voeren om vrijetijdsbesteding voor allen mogelijk te maken en kinderen en jongeren meer toegang tot groene en open ruimte te garanderen.
In de Omgevingsanalyse JKP 2018 geven jongeren aan dat ze in de steden graag meer groen willen. Daarnaast willen ze ook dat er bij de inrichting van de openbare ruimte zoveel als mogelijk gestreefd wordt naar ontmoetingsruimte, niet specifiek voor jongeren, maar waar verschillende generaties en groepen mensen door elkaar gebruik van kunnen maken. Jongeren vinden het belangrijk om betrokken te worden bij de invulling van speelpleinen en andere recreatieve voorzieningen. Bovendien hebben ze aandacht voor kinderen die in armoede opgroeien en voor wie vrije tijd vaak als een luxeproduct wordt aanzien. Een deel van de jongeren voelt zich onveilig waardoor ze willen dat er op straat meer politie spontaan patrouilleert. Een groep anderen voelt zich niet onveilig.
Een van de vier decretale beleidsdoelstellingen van het Vlaams Jeugd en kinderrechtenbeleidsplan (JKP) is ‘het creëren van ruimte voor kinderen en jongeren.’ Prioriteit 2. Gezonde en leefbare buurten van het JKP 2020-2024 geeft hieraan invulling door in te spelen op ruimte, kind- en jeugdvriendelijke beleid, intergenerationeel samenleven, mobiliteit, huisvesting, zwerfvuil enz.
Verschillende jeugdwerkorganisaties geven al jaren vorm aan de realisatie van het recht op vrije tijd, ontspanning en ontmoeting. Een aantal onder hen heeft specifieke expertise opgebouwd in een beleid, aanbod en kennis over buiten spelen en/of buiten-zijn/rondhangen. Velen zijn ook georganiseerd in netwerken, met partners binnen maar even goed buiten het jeugdwerk. Men geeft een veelheid aan acties vorm vanuit een gedeelde visie.
Op internationaal niveau heeft het International Play Association (IPA) zichzelf sinds de ratificatie van het Kinderrechtenverdrag tot expliciete doel gesteld “het recht van kinderen op spelen” te bevorderen, en beroept zich daarbij op het artikel 31 Kinderrechtenverdrag. IPA stelde in 1989 dat spel, samen met voeding, gezondheid, onderdak en onderwijs, als basisrecht moet gezien worden in relatie tot de ontplooiingskansen van kinderen. Te vaak is dit recht ondergewaardeerd.
Buiten spelen heeft veel voordelen
Dit actieplan vertrekt niet vanaf nul
Het actieplan vertrekt expliciet vanuit een kinderrecht, een mensenrecht en bouwt verder op bestaand Vlaams beleid zoals prioriteit 2. Gezonde en Leefbare buurten van het JKP en expertise vanuit het jeugdwerk en zijn partners, als internationale expertise in het bijzonder via IPA, Child in the City en Jantje Beton.
Er is evenwel een veelheid merkbaar van activiteiten, experten, ontwikkeld materiaal, campagnes enz. Heel wat jeugdorganisaties hebben in de loop der jaren expertise opgebouwd: onderzoeksmatig, praktijkgericht en/of beleidsmatig. Buiten-zijn, publieke ruimte en groen vervullen voor kinderen en jongeren een cruciale rol, maar de functie, beleving en besteding verschillen. Het -zelfstandig- gebruik staat echter onder druk door onder meer de eerder aangehaalde factoren zoals infrastructuur, veiligheid, sociale structuur, digitalisering, druk op kinderen en jongeren en het publiek en gedeeld karakter van de publieke ruimte.
Dit actieplan wil daarop een antwoord bieden en in kaart brengen wat er al is, wat werkt, waar blinde vlekken zitten en hoe we zaken kunnen versterken. Het plan vertrekt vanuit de kracht van kinderen en jongeren en de jeugdsector. Dit actieplan wil samenbrengen, inspireren, stimuleren en mogelijk maken dat kinderen en jongeren meer en beter tijd buiten doorbrengen, meer speel- en ontmoetingskansen realiseren omdat ze dit willen, kunnen en mogen.
